КАРЬЕРА

Сауданың сырын ұққан: Есік қаласындағы кәсіпкер әйелдер бизнесін қалай дамытуда?

Гүлім Белғожаева мен Рахима Шекебаева Есік қаласындағы «Тоғжан» базарында саудамен айналысады. Жиырма жылдан аса осы салада жүрген әйелдер «KMF-Достар» бағдарламасының көмегімен тауар түрін көбейтіп, табысын арттыруда. Біз кәсіпкер әйелдермен сұхбат құрып, сауда ісінің қызығы мен қиындығы жайлы ойын жазып алдық. 

Перизат Кәрімқұл
3 қыркүйек 2024

Гүлім Белғожаева 54 жаста. Саудамен 1998 жылдан бері айналысып келеді. Ал сатушылыққа мектеп жасынан қызыққан. Кейін кооперативтік училищеге түсіп, сатушы мамандығын меңгерген. 


– Оқу бітірген соң, дүкендерде сатушы болып істедім. Бірақ 90-шы жылдары дүкендер жабыла бастады, жұмыс болмады. Содан жұмыссыз отырмайын деп базардан орын алып, саудаға кірісіп кеттім. Өмір бойы осы іспен айналысып келе жатқаннан ба, қазір өзімді саудадан басқа салада көрмеймін. Жұмысым өзіме ұнайды, – дейді ол. 


Алғашында Гүлім дәнді дақылдар мен бидай өнімдерін сатқан. Уақыт өте келе жаңғақтарға көшкен. Қазір түрлі тәтті, печенье, сүт өнімдері сияқты тамақ түрін ұсынады. 

– Сауда – тәуекелі көп іс. Бір күні саудаң жақсы жүрсе, екінші күні ештеңе сатылмауы мүмкін. Сондықтан бұл салада бастысы шыдам және клиенттермен жақсы қарым-қатынас құра білу дер едім. Адамдарға сапалы тауар ұсынып, жылы сөйлессең, олар міндетті түрде қайтып келеді. Абырой — бір күндік емес, мың күндік табыс әкеледі, – деп атап өтті Гүлім.
Базарда әр дүйсенбі – санитарлық күн. Кәсіпкердің жалғыз демалысы сол ғана. 


– Одан көп демаламын десең, өз еркіңде ғой, әрине. Бірақ тамақ өнімдерін сататын болған соң, оны ұзақ ұстауға болмайды. Келген адамға әрдайым жақсы, сапалы өнім сатуың керек деп ойлаймын, – дейді ол. 


Гүлімнің айтуынша, базардағы жұмыстың өз «қызығы мен шыжығы» бар. Бірақ ол шыдамдық пен табандықтың арқасында кез келген қиындықты еңсеруге болатынына сенімді. 


– Тауарды көбейтуге ақша жетпейтін кездер болды, сол кезде басқадан сұрағанша деп, KMF-ке жүгіндім. Содан бері жақсы араласатын танысым, базардағы әріптесім Рахимамен «KMF-Достар» бағдарламасы бойынша несие алып, тауар ассортиментін жаңартып отырамыз, – дейді кәсіпкер.

«Достар» – KMF ұсынатын бірегей несие түрі. Бағдарлама аясында бір-бірін танитын 2 -10 адам өз қажеттігіне қарай ортақ несие ала алады. Бағдарлама басқа несие түрлерінен төмен пайыздық мөлшерлемесімен де ерекшеленеді. 
Гүлім болашақта кәсібін одан әрі кеңейтіп, үлкен дүкен ашуды армандайды. Кәсіпкердің айтуынша, бұл мақсат қажырлы еңбекті ғана емес, үлкен сенімді де қажет етеді:


– Қандай іс болмасын, үлкен сенім керек. Сенім бар жерде кез келген мақсатқа жетуге болады деп ойлаймын. Сәтсіздік болса, қолды бір сілтемеген жөн. Керісінше, өзіңе сеніп, өзіңді жігерлендіріп отыру керек.

Гүлімнің әріптесі Рахима Шекебаева мата сатады. Кәсіпкер Есік қаласына 2000 жылдың басында Қарақалпақстаннан көшіп келген. Алғашында Рахима Алматының «барахолка» базарында дәке (марля) сатып, кейін «Тоғжан» базарына ауысқан. 

– Қазір төсек-орын мен көрпеге арналған мата сатамын. Ойлап отырсам, 25 жылға жуық уақытта көп тәжірибе жинаппын. Осы күнге дейін бір адамдан жаман сөз естімедім, әр клиентпен жақсы мәміледемін, – дейді Рахима. 


Базар – бәсекелестік мекені. Дегенмен Рахима басқа сатушылармен ешқашан бәсекеге түспегенін айтады. Кәсіпкер үшін маңыздысы – өз ісін жақсы істеп, клиенттер мен саудадағы әріптестеріне құрметпен қарау.  


– Саудамен айналысып келе жатқалы түсінгенім – клиенттердің сенімі бәрінен қымбат. Сондықтан біреуден асып түсемін деп емес, кәсібімді қалай жақсарта аламын, клиенттерге қалай жақсы қызмет көрсете аламын деп ойланған дұрыс. Сол себепті әр клиентті жылы қарсы алып, оларға ең жақсысын ұсынуға тырысамын, – дейді кәсіпкер. 


Есік қаласынан KMF филиалы ашылғалы бері Рахима мекеменің түрлі қаржы өнімдерін қолданып келеді. Ал он жыл бұрын әріптесі Гүліммен бірігіп, бірнеше рет «KMF-Достар» бағдарламасы бойынша несие алған.  


– «Достар» бағдарламасы саудамды дамытуға үлкен ықпал етті. Соның арқасында тауарларды үнемі жаңартып, ассортиментімді кеңейтіп отырамын, – дейді ол. 


Алдағы уақытта Рахима кәсіби тігін машинасын сатып алып, көрпе-жастық тігу арқылы бизнесін үлкейткісі келеді. 


KMF құрылғалы бері әйелдер кәсіпкерлігін қолдауды басты міндеттердің бірі деп санайды. Компания тиімді шарттары бар несиелік бағдарламалардан бөлек, әйелдердің кәсіпкерлік білімін арттыратын тегін іс-шараларды ұйымдастырады. 

Иллюстрации: Катя Эл
M

Читать также: